واژه‌هایی مانند وگن، وجترین و… از شایع‌ترین کلماتی می‌باشند که امروزه در میان پزشکان تغذیه، ورزشکاران و اکثر افراد جامعه شنیده می‌شوند. به طور کلی این کلمات تعریف‌کننده نوعی از رژیم غذایی هستند که مواد غذایی مجاز در رژیم را مشخص می‌نمایند. vegan به معنای گیاهخوار بوده و رژیم گیاهخواری را مورد توجه قرار می‌دهد. البته این رژیم تفاوت قابل توجهی با رژیم گیاهخواری دارد و آن هم پرهیز از خوردن هر نوع محصولات لبنی و گوشت می‌باشد. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با هر آنچه نیاز است در رابطه با رژیم vegan بدانید، آشنا کنیم.
اصول رژیم وگان
وگن یا وگان یک نوع رژیم غذایی بوده که امروزه توسط بسیاری از افراد جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک نکته بسیار کلیدی و قابل توجه در رابطه با این رژیم، یکی بودن آن با رژیم گیاهخواری است. به طور کلی این رژیم بر پایه گیاهخواری بنا شده اما نسبت به رژیم گیاهخواری از محدودیت‌های بیشتری برخوردار می‌باشد. در این رژیم افراد چند هدف بسیار مهم را دنبال می‌کنند که عبارتند از:
- در رژیم vagan هدف اصلی پرهیز از خوردن هر نوع گوشت حیوانات است.
- از طرفی این رژیم به گونه‌ای طراحی شده که به حفظ سلامت بدن کمک می‌کند و در بهبود بسیاری از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون و … موثر است.
- این رژیم تمام مواد مضر و ناسالم را از برنامه غذایی فرد حذف کرده و به این ترتیب منجر به حفظ سلامت و شادابی بدن می‌شود.
- پیشگیری از تخریب و تجزیه محیط زیست از دیگر اهداف رژیم vegan است.
نکته: در رژیم گیاهخواری هر نوع گیاه خوردنی قابل استفاده بوده و تخریب محیط زیست و گیاهان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در صورتی که در رژیم وگان این موضوع بسیار حائز اهمیت است و گیاهان با توجه به این موضوع تهیه می‌شوند. رژیم گیاهخواری تنها با حفظ لاغری و کاهش وزن از چند صد سال بیش مورد استفاده قرار گرفته است. در صورتی که رژیم وگان یک سبک مدرن بوده که طی چند دهه اخیر با آن روبرو شده‌ایم.
محصولات مجاز در رژیم وگن
یکی از رایج‌ترین سوالاتی که در رابطه با رژیم غذایی وگن پرسیده می‌شود، این است که در این رژیم کدام مواد غذایی را می‌توان استفاده نمود. از آنجایی که در این رژیم محدودیت‌های بیشتری نسبت به رژیم گیاهخواری وجود دارد، شناخت محصولات مجاز از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. انواع گیاهان در این رژیم قابل استفاده هستند، اما گوشت و لبنیات در رژیم vegan جایی ندارند. به طور مثال افراد وگان در وعده صبحانه می‌توانند از پوره موز، نوشیدنی و اسموتی‌های گیاهی مجاز استفاده نمایند. همچنین می‌توانند برای وعده ناهار و شام از غذاهای معمول در صورت جایگزینی برخی مواد غذایی استفاده کنند. به طور مثال در صورت مصرف خورشت قیمه باید گوشت داخل آن را حذف کرده و سویا یا قارچ را جایگزین نمایند.
همچنین در رژیم وگن می‌توان از انواع لبنیات و محصولات تهیه شده با شیر سویا نیز استفاده نمود. بنابراین افراد وگان به راحتی می توانند پنیر، کالباس، همبرگر و… را که با شیر سویا یا پروتئین گندم درست شده‌اند را نیز در برنامه غذایی خود قرار دهند. این موضوع موجب شده تا تنوع غذایی در رژیم vegan بسیار بالا بوده و از خستگی افراد جلوگیری نماید.
مواد غذایی غیرمجاز در رژیم وگن
در رژیم غذایی وگن مصرف مواد غذایی با محدودیت بسیار بالایی برخوردار هستند. به همین دلیل افرادی که قصد پیروی از این رژیم را دارند، باید در ابتدا مواد غذایی ممنوع و غیرمجاز در رژیم vegan را بشناسند. این مواد غذایی عبارتند از:
- هر نوع گوشت مانند گوشت مرغ، گاو، گوسفند، بوقلمون، آهو و …
- هر نوع محصول تهیه شده از گوشت مانند کالباس و …
- انواع لبنیات مانند شیر، بستنی، خامه، کره، ماست و …
- انواع غذاهای دریایی مثل ماهی و میگو
- تخم‌مرغ و انواع تخم ماکیان مانند تخم اردک
- تمامی ترکیب‌های حیوانی مثل اسید چرب امگا 3 (ماهی)، ژلاتین، لاکتوز، ویتامین D3
- محصولات تولید شده توسط زنبور مثل ژل رویال و عسل
نکته: تمامی محصولاتی که با استفاده از مواد غذایی فوق تولید می‌شوند، در صورتی که با استفاده از پروتئین گندم یا شیر سویا تهیه شوند، در رژیم وگان قابل استفاده هستند. با توجه به این موضوع اگر تمایل به استفاده از هر کدام از آن‌ها دارید، بهتر است این نکته را مورد توجه قرار دهید.
مزایا و معایب رژیم غذایی وگن
رژیم غذایی وگن مانند تمام برنامه‌های غذایی از مزایا و معایب متعددی برخوردار می‌باشد. به همین دلیل پیش از آغاز این رژیم در ابتدا بهتر است این ویژگی‌ها را به خوبی بشناسید و سپس با آگاهی کامل رژیم را آغاز نمایید. از مهم‌ترین مزایای این رژیم غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
- استفاده از این رژیم در بهبود و پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق بسیار موثر است.
- از طرفی اصول وگان به کاهش انواع چربی و کلسترول بد کمک می‌کند.
- بالا بردن سوخت و ساز بدن و پیشگیری از افزایش وزن از دیگر مزایای این رژیم است.
- کسانی که اضافه وزن دارند، می‌توانند با استفاده از رژیم vegan وزن خود را کاهش داده و به تناسب اندام برسند.
- تنظیم فشار خون و جلوگیری از افزایش فشار خون دیگر اهداف رژیم vegan است.
- از طرفی کسانی که وگان هستند می‌توانند از نارسایی کلیه، قلب و عروق پیشگیری نمایند.
- کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت نیز دیگر مزیت رژیم وگن است.
البته فراموش نکنید که این رژیم از معایبی نیز برخوردار است که مهم‌ترین آن‌ها حذف گوشت و لبنیات است. محدودیت مواد غذایی در این رژیم می‌تواند مشکلات متعددی برای سلامتی انسان ایجاد کند. این موضوع منجر به ناراحتی روده و معده، ضعف ایمنی بدن، تحلیل عضلات و کاهش انرژی می‌گردد. عدم تعادل میان مواد مغذی بدن نیز باعث می‌شود تا عملکرد مغز با اختلال مواجه شوند.
